Bankalar Fiziki Altınları Nasıl Alıyor, Banka Altın Fiyatını Kaç Liradan Hesaplıyor?
Bankalar elinizde bulunan fiziki altınları alıp size güncel kura göre bir ödeme yapmakta veya 24 ayar eşdeğer altına göre gram hesabı yaparak altın hesabınıza gram olarak miktarı yatırmaktadırlar. Bankadan bankaya değişmekle birlikte genel olarak Altın Günleri altında belirli günler düzenleyerek o gün kendi altın uzmanlarını da hazır bulundurarak evde tuttuğunuz altınları bankaya satabileceğiniz bir hizmet başlattılar. Amaç evde atıl durumda bulunan altınları ekonomiye kazandırmak. Bazı bankalar altın miktarlarına göre altın hesabına özel faizler ile altın bazında faiz bile vermektedirler, böylece altınınıza karşın bankaya verdiğiniz altın için altın gramı olarak bir kazanç sağlayabilmektesiniz. Bu altın hesabında bulunan altın miktarlarınızı da ihtiyaca göre istediğiniz anda gram bazında o andaki güncel gram altın fiyatına göre bozdurabilir ve TL olarak hesabınıza geçirebilirsiniz. Bazen al sat da yaparak mevcut gram altın miktarınızı da artırma imkanı yakalayabilirsiniz. Peki bankalara altınları verirken nasıl bir yol izlenmektedir ve size neye göre ve nasıl ödeme yapılmaktadır. İşte aşağıdaki bölümde bunu anlatacağız.
Bankalar Fiziki Altınları Alırken Nasıl Hesaplama Yapıyor?
Genel olarak bankalar evdeki fiziki altınınızı getirin ve bizde gram olarak bunu hesabınıza yatıralım demektedir. İşte anahtar kelime gram dır. Elinizde bilezik, çeyrek altın, yarım altın, tam altın, trabzon veya adana burgu, küpe, kolye, ata altın tarzı çeşitli altınlarınız olabilir. Bu altınların her birinin fiziki ağırlığı gram olarak da farklıdır ve altın saflığından dolayı da fiyatı da farklıdır. Yani elinizde 20 gram 18 ayar bilezik, 20 gram 22 ayar veya karat bir başka bilezik, 22 ayar olan 50 adet çeyrek altın, 22 ayar olan gram altın veya diğer saflık ve ayarda olan başka altınlarınız olabilir. İşte bu noktada standart olarak izlenen yol elinizdeki her bir altının ağırlığını hassas teraziler ile ölçmektir. Bununla beraber aynı altının saflığını veya ayarını tespit etmek ve bu her bir altınınız için bunun saf 24 ayar eşdeğeri kaç gram altın olduğunu hesaplamakdır. Bu işlem bankanın yetkili uzmanlarınca tespit edilmekte de sizin elinizdeki her bir altına karşılık bir liste ile size bildirilmektedir. Bu işlemden sonra size bir Tesellüm Tutanağı yani elinizdeki altınlara karşılık kaç gram saf altının hesaba geçeceğini bildiren bir belgeyi imzalamanızı isteyeceklerdir. Burada imzalamadan önce bu belgeyi iyi anlamanız gerekmektedir. Çünkü bu belgeyi imzaladıktan sonra fiziki altınlarınızı bankaya teslim ediyorsunuz ve size bunların eşdeğeri gram olarak 24 ayar saf altın cinsinden hesabınıza bu miktarı yatırmaktadırlar. Fiziki altınlarınızı sonra geri isteyemezsiniz. Çünkü bu teslim ettiğiniz altınlar, Banka tarafından yetkili firmaya teslim edilmekte ve bu firma tarafından altınlarınız rafine edilmekte (kısaca eritilmekte) ve külçe altın haline getirilmektedir, Altın Teslim Tesellüm Tutanağı'nın imzalanmasından sonra Banka tarafından kaydi olarak hesaba geçmektedir. Siz hesabınızdaki altınları o andaki güncel altın kurundan TL'ye çevirebilir yada bekletebilir değer kazandıkça veya ihtiyaç duydukça da bozdurabilirsiniz. Altın hesapları 100.000 liraya kadar devlet güvencesindedir. Diğer tasarruf mevduatlarında olduğu gibi, altın hesaplarının da 100.000 TL'lik kısmı Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu güvencesi altında. Yani olur da banka iflas ederse, altın birikiminizin 100 bin Türk lirasına kadar olan kısmını devletten alabiliyorsunuz. Yani yatırımlarınız devlet tarafından da korunuyor ve evde fiziki altın saklayarak olası hırsızlık durumlarından da korunmuş oluyorsunuz.
Burada bazı takılarda değerli taş (elmas , yakut, pırlanta) veya değersiz taşlar olabilir. Bunların hesaplanması farklıdır. Takının üzerindeki değerli ya da değersiz taşlar, hesaba geçecek olan ağırlığa dahil edilmeyecektir. Taşın değerlendirme esnasında çıkartılabileceği durumlarda taş çıkartılıp size iade edilerek sadece altın miktarına ait ağırlık tespiti gerçekleştirilecektir. Size sormadan ve durumu anlatmadan bu işlemi tabiki yapmazlar. Taşın çıkartılamayacağı durumlarda ise, Altın Eksperleri tarafından taş için takribi bir ağırlık belirlenip, bu miktar düşüldükten sonraki kalan altın kısmı değerlendirmeye alınıp hesaba geçecektir. Fiziki altınlardaki saflık belirlenirken sadece takının içindeki altın miktarı göz önünde bulundurulacaktır. Bu altın alınırken ödenen işçilik bedeli kesinlikle göz önünde bulundurulamaz. Bu doğan olarak sizin için ciddi bir maliyet ve kayıp demektir, dolayısıyla bu ayrıntıyı bilerek hareket etmenizi öneririz. İşçilik maliyetli takılarızı bozdurmadan iyice düşünmeniz gerekiyor.
Altın sektöründe kullanılan bazı terimler ve açıklamaları;
Rafine etmek: Fiziki altınların kimyasal ve fiziksel işlemlere tabi tutularak saflaştırılması ve külçe haline getirilmesi işlemi.
Saflık : Dünyada altının saflığı için kullanılan ölçü birimi Karat'tır. Karat ya da Ayar bir gram alaşımda bulunan altın miktarına denir.
24 Karat veya Ayar altına saf altın denir. 24 Karat altın dışındaki ayarlarda altın miktarını bulmak için altının ayar derecesi 24'e bölünür. Örneğin, 22 ayar altının içerdiği altın oranı (22/24) = 0,91666'dır. Bunun 1000'le çarpımı ile 22 ayar altının binde 916,66 saf altın içerdiği bulunur.
Örnekler ile Fizki altınların bankada kaç gram altına dönüştürüldüğünü görebilir ve kendi hesaplamanızı da yapabilirsiniz.
- 22 ayar bir bilezik getirildi, Bankadaki uzman bunu tarttı ve 10 gramlık bir bilezik olduğu anlaşıldı. Uzman, bu altının değerleme katsayısının 0,91 olduğuna karar verdi. Bu durumda banka hesabınıza bu altına karşılık : 10x0,916 = 9.16 gr 24 ayar saf altın yatırması gerekir.
- 18 ayar 1 adet bilezik getirildi, Bankadaki uzman bunu tarttı ve 20 gramlık bir bilezik olduğu anlaşıldı. Uzman, bu altının değerleme katsayısının 0,75 (18/24) olduğuna karar verdi. Bu durumda banka hesabınıza bu altına karşılık : 20x0,75 = 15 gram 24 ayar saf altın yatırması gerekir.
- 10 adet çeyrek altın getirildi. Çeyrek altın 22 ayar ve 1.75 grama tekabul ettiğinden Bankadaki uzman 10 adet çeyrek altını 17.5 gram 22 ayar altın olduğunu anladı ve durumu size anlatır.. Uzman, bu altının (22 ayarın) değerleme katsayısının 0,916 (22/24) olduğuna karar verdi. Bu durumda banka hesabınıza bu 10 çeyrek altına karşılık : 17.5 x 0,916 = 16,03 gram 24 ayar saf altın yatırması gerekir. Bazı bankalar çeyrek altını 1.59 gram saf altın gibi değerlendirerek işlem yaptıkları gibi bazılarında bu değer 1.56 olabilmekteymiş. Bankaya çeyrek altınlarınızı götürmeden önce bizzat gidip bu konudaki yetkili uzmandan çeyrek altın için kaç grama karşılık eşdeğer değer verdiklerinizi öğreniniz. Böylece Hesabınızı bu değere göre yapmanız kolay olur.
Not: Değerleme katsayısını 1 değeri üzerinden 24 ayar saflık oranı gibi düşünebilirsiniz.
Örneğin 22 ayar için 0.916 gibi, altın ayarı x ise bunu x bölü 24 ile hesaplıyorlar kısaca.